Woda – źródło życia. Jak ją oszczędzać? Zasoby wody w Polsce

Człowiek bez wody jest w stanie przeżyć około tygodnia, a to oznacza, że życie bez wody jest niemożliwe. Tym bardziej jesteśmy zobowiązani, by o nią dbać i ją oszczędzać, zwłaszcza, że jej zasoby pitne są ograniczone. Jak zatem oszczędzać wodę? Ile mamy wody pitnej w Polsce i na świecie? Jako Eco Friendly odpowiadamy i doradzamy.

Zasoby wody na Ziemi – ile jest słodkiej, a ile słonej

Nieco ponad 70 procent naszej planety pokrywa woda, a to oznacza, że jest ona praktycznie niewyczerpalna. Niemożliwym jest zużycie całej wody na Ziemi, gdyż mamy jej prawie 1,4 miliarda m3. Trzeba jednak pamiętać, że aż 97,5 procenta całych zasobów stanowi woda słona, a zaledwie 2,5 procenta – słodka. Nie jest jednak też tak, że w całości korzystamy z wody słodkiej. W około 70 procentach stanowią ją bowiem lodowce, kolejne nieco ponad 20 procent to wody gruntowe. A to oznacza, że do codziennego użytku, w tym do picia, wykorzystujemy zaledwie 1 procent całych zasobów wodnych na Ziemi. 

Nie oznacza to, że człowiek nie może skorzystać z wody pod postacią lodowców czy nawet wody słonej. Istnieje taka możliwość. Koszty jej zagospodarowania czy odsolenia, są jednak w tym momencie tak duże, że na powszechną skalę takich praktyk się nie stosuje. Mimo to w wielu miejscach, instytutach czy na uczelniach, trwają prace nad tym, by człowiek mógł również korzystać z zasobów wody słonej. Powód? Zasoby wody słodkiej są wyczerpywalne i wielu zakątkach Ziemi zaczyna jej brakować. 

Deficyt wody w Polsce – jakie mamy zasoby

Według statystyk The Food and Agriculture Organization (FAO), Polska ma jedne z najmniejszych zasobów wody w Europie. To zaledwie 1,585 m3 na osobę. Ta liczba z pozoru wydaje się duża, ale biorąc pod uwagę fakt, że średnio każdy Polak zużywa około 100 litrów wody dziennie. Daje to rocznie około 37m3 wody. Gdyby nie naturalnie zachodzące w przyrodzie procesy, jak choćby deszcze, mniej więcej za 40 lat w Polsce nie byłoby co pić. Naukowcy jednak szacują, biorąc pod lupę wszystkie czynniki, że w krajach najuboższych w zasoby wody w Europie, z powodu jej niedostatku cierpieć zaczniemy mniej więcej od 2070 roku. A to pokazuje, że już nasze pokolenie może mieć problem, nie wspominając nawet o kolejnych. 

Nieco spokojniejsi w Europie mogą być Islandczycy (507 463 m3/osoba), Norwegowie (74 081 m3/osoba) czy Chorwaci (25 185 m3/osoba). Z kolei w gorszym położeniu niż Polska są w tym momencie zaledwie cztery kraju. Zaliczają się do nich – Czechy (1238 m3/osoba), Duńczycy (1046 m3/osoba), Cypryjczycy (661 m3/osoba) i Maltańczycy (117 m3/osoba). Z powyższych danych wynika jasno, że w Polsce mamy do czynienia z deficytem wody. 

Ile wody zużywamy rocznie – statystyki

Statystyczny Polak zużywa 100 litrów wody dziennie. Czas zacząć ją oszczędzać

Liczby, którymi operuje ONZ, wydają się być jeszcze bardziej zatrważające. Wynika z nich, że do 2050 roku już co czwarta osoba na Ziemi może cierpieć na deficyt wody. Główny Urząd Statystyczny (GUS) z kolei podaje w swoich statystykach, że Polak przeciętnie zużywa około 100 litrów wody dziennie. To co prawda mniej niż kraje bardziej rozwinięte, jak choćby Niemcy, ale nadal dużo. Biorąc pod uwagę, że zdecydowaną większość z tych 100 litrów marnujemy, powinna nam włączyć się lampka alarmowa. Zmieniając nawyki, jesteś w stanie zaoszczędzić nawet 75 litrów wody dziennie. I to bynajmniej nie oznacza, że musisz ograniczyć jej spożywanie. Biorąc pod wzgląd całe, dzienne zużycie wody w danym gospodarstwie domowym, na potrzeby pitne wykorzystujesz zaledwie 3-5 procent. 

A jak wypadamy na tle Europy? W przeciętnym zużyciu zaniżamy nieco średnią. Według danych Europejskiej Agencji Środowiska (EEA), mieszkaniec Starego Kontynentu zużywa średnio około 120 litrów wody dziennie. Najmniej oszczędni są Włosi (240l/osoba), Bułgarzy (190l/osoba) i Chorwaci (182l/osoba). Z kolei najbardziej o zasoby dbają Maltańczycy (50l/osoba) i to od nich powinniśmy brać dobry przykład. 

Pij wodę z kranu. Zalet jest dużo

Zanim przejdziemy do sposobów na oszczędzanie wody, warto pochylić się nad apelem, który w ostatnich latach jest coraz częściej nagłaśniany. Zewsząd jesteśmy namawiani do tego, by regularnie pić wodę z kranu, a wręcz odstawić wodę butelkowaną. I pod tym apelem w pełni się podpisujemy, bo zalet picia kranówki jest bardzo dużo. Co najważniejsze jednak – decydując się na to, wyraźnie ograniczasz produkcję plastiku. W ostatnich latach po prostu toniemy w tworzywach sztucznych. I to dosłownie, bo zalega on w morzach i oceanach, niszcząc przyrodę. 

Woda z kranu jest pod stałą kontrolą sanepidu. Nie jest skażona czy zanieczyszczona. Absolutnie nadaje się do picia. Poza tym, istnieją sposoby, by ją zmiękczyć, a także wzbogacić o dodatkowe, potrzebne do życia minerały. Wystarczy zaopatrzyć się w dzbanek filtrujący wodę. Tak, ale który wybrać spośród setek modeli. Jako Eco Friendly znowu przychodzimy z pomocą. Sprawdziliśmy dla Ciebie wiele modeli i wybraliśmy te, które naszym zdaniem są najlepsze i pochodzą ze sprawdzonych źródeł – dzbanki filtrujące wodę – nasze porady. 

O zaletach picia kranówki można mówić długo. Skupmy się jednak na tych najważniejszych aspektach, które mają wpływ zarówno na Twoje zdrowie jak i korzystnie oddziałują na planetę.

• oszczędzasz pieniądze – woda butelkowana jest droższa
• redukujesz zużycie wody – do produkcji plastikowych butelek, wykorzystuje się spore ilości wody
• dbasz o środowisko – nie zalegają w nim tony plastiku
• masz wodę w zasięgu ręki – nie musisz chodzić codziennie do sklepu
• picie kranówki jest zdrowe – masz gwarancję, że wraz z wodą do Twojego organizmu nie trafi mikroplastik
• możesz wzbogacić ją o dodatkowe minerały dzięki filtrowi – filtry zawierają często wapń, sód, potas

Jak oszczędzać wodę

Oszczędzanie wody wcale nie jest takie trudne. Zmień kilka nawyków

Czas na najważniejszy punkt naszego programu, czyli jak oszczędzać wodę w czasach, gdzie jej zasoby pitne się kurczą. Wszystko, jak zawsze, zaczyna się od drobnych sposobów i zmian nawyków. Postanowiliśmy zrobić tutaj mały podział – na kuchnię, łazienkę i ogród. A zatem lecimy!

Jak oszczędzać wodę w łazience?

• sprawdź szczelność kranu i spłuczki w toalecie – cieknący kran lub strumyk wody z nieszczelnej spłuczki, mogą sprawić, że dziennie ubędzie Ci nawet kilka litrów wody, a miesięcznie – setki. To absolutna podstawa. Jeśli istnieje taka konieczność, wymień uszczelki. Ponadto, wielu producentów spłuczek, coraz częściej zaopatruje je w funkcję “stop”, która pozwala na tylko częściowy ubytek wody podczas spłukiwania
• zakup wodooszczędną pralkę – unikaj prania ręcznego. Pralka jest bardziej oszczędna. Pamiętaj jednak też o tym, by pakować do niej tyle ubrań, ile wynosi maksymalna ładowność. Dzięki temu będziesz mógł zmniejszyć częstotliwość prania i tym samym zaoszczędzić wodę. Jeśli jest taka możliwość, używaj też trybu eco (pranie w nieco niższej temperaturze)
• bierz prysznic zamiast kąpieli – podczas kąpieli zużywamy średnio 100 litrów wody. Prysznic natomiast pozwala zredukować zużycie nawet dziesięć razy. Jeśli lubisz kąpiele, może warto je na początek ograniczyć
• nie myj zębów pod bieżącą wodą – wielu z nas podczas szczotkowania zębów, odruchowo odkręca kran. W ten sposób zużywasz nawet 20 litrów wody. Namocz zatem szczoteczkę, zakręć kran i odkręć dopiero, gdy zamierzasz wypłukać usta
• nie wyrzucaj odpadów do toalety – zdarza Ci się z pewnością wrzucać do toalety chusteczki czy inne, brudne odpadki. Od razu też uruchamiasz spłuczkę, marnując kolejne litry wody. Odpady powinny natomiast trafiać do śmietnika (podpowiadamy, jak segregować śmieci)
• stosuj minutnik pod prysznicem – albo też inny gadżet pozwalający mierzyć czas. Sprawdza się to szczególnie wtedy, kiedy lubisz dłużej postać pod prysznicem. Minutnik będzie odmierzał czas. Po upływie wyznaczonego okresu, da Ci znać, że czas zakręcić wodę
• zamontuj baterie jednouchwytowe – jeśli nadal masz w łazience baterie z dwoma kurkami, na wodę ciepłą i zimną, zapewne zużywasz dużo więcej wody, jeśli chcesz ustawić odpowiednią dla siebie temperaturę. Jednouchwytowa bateria pozwala to zrobić znacznie szybciej i tym samym zaoszczędzić kolejne litry wody

Jak oszczędzać wodę w kuchni?

• zainstaluj perlator w bateriach – jest to element, który montuje się przy wylocie wody w baterii. Potocznie zwany jest napowietrzaczem wody. Zamontowane w nim sitko rozprasza wodę, a w efekcie wydaje nam się, że leci jej więcej. Pozwala on zaoszczędzić nawet kilka litrów wody podczas jednego płukania
• myj warzywa i owoce w misce – nie rób natomiast tego pod bieżącą wodą, bo to sprawi, że zużyjesz jej dużo więcej. Ponadto, wody nagromadzonej w misce wcale nie musisz wylewać. Możesz jej dla przykładu użyć do podlewania roślin
• kup zmywarkę – sprzęt ten staje się coraz bardziej popularny w naszych domach. I dobrze, bo pozwala zaoszczędzić setki litrów wody dziennie, zwłaszcza, kiedy zmywarka pracuje w trybie eco. Ponadto, oszczędzasz też swój cenny czas
• jeśli musisz zmywać ręcznie, nie rób tego pod bieżącą wodą – wielu z nas ma w domach zlewy dwukomorowe. Do jednej komory wlewamy wodę z płynem, w drugiej płuczemy naczynia, często pod bieżącą wodą. Kolejny, idealny sposób na marnowanie wody. Jeśli nie posiadasz zmywarki, płucz kolejne naczynia za każdym razem zakręcając kurek
• nie marnuj jedzenia – ktoś zapyta – a jak to się ma do tematu oszczędzania wody? Do produkcji jedzenia, podobnie jak ubrań, opakować i wiele innych rzeczy, zużywa się ogromne ilości wody. Wyrzucając jedzenie, musisz zakupić nowe i tym samym nakręcasz popyt, pośrednio wpływając na zmniejszenie zasobów wodnych na świecie
• kontroluj stan liczników wody – czasami możesz być nawet nieświadomy tego, że gdzieś w domu masz ubytki wody – nieszczelny kran czy spłuczkę. Warto kontrolować liczniki, na przykład sprawdzając ich stan wieczorem, a później rano, kiedy się obudzisz. Będziesz miał wtedy dobre porównanie
• nie odmrażaj mrożonek pod bieżącą wodą – często chcesz szybko odmrozić mięso, warzywa, czy owoce. Polewasz je wówczas ciepłą, bieżącą wodą. A przecież wystarczy, że wyjmiesz je z zamrażarki odpowiednio wcześnie i pozostawisz w ciepłym miejscu. Po kilku godzinach będą gotowe do użytku
• pij wodę z kranu – temu zagadnieniu poświęciliśmy wyżej osobny punkt w tym materiale (Pij wodę z kranu. Zalet jest dużo). Woda w kranie jest zdrowa, regularnie badana, pozbawiona mikroplastiku. Tutaj wodę oszczędzasz pośrednio, bo do produkcji sztucznych opakowań, zużywa się jej znacznie więcej. Poza tym, mnóstwo plastiku trafia do mórz i oceanów

Jak oszczędzać wodę w ogrodzie? 

• zamontuj zbiornik na deszczówkę – jeśli masz oczywiście taką możliwość. Systemy rynnowe mogą na przykład odprowadzać wodę do zbiornika na wodę deszczową. To idealne rozwiązanie na wiosnę i lato, kiedy będziesz musiał podlewać trawę i rośliny. Dzięki nagromadzonej wodzie deszczowej, unikniesz korzystania z zasobów wody w kranie. Przy dużym ogrodzie, to naprawdę spora oszczędność
• jeśli masz basen, zakup filtry – najgorszym, możliwym rozwiązaniem w tym temacie jest ciągła wymiana wody na świeżą. Odpowiednie filtry sprawią, że Twój basen będzie utrzymany w czystości, a Ty wodę wymienisz na przykład raz, a nie kilka razy w roku 
• nie strzyż trawnika zbyt krótko – zasada jest tutaj prosta – im krótsza trawa, tym więcej potrzebuje wody do wegetacji. Dłuższa natomiast potrafi magazynować wodę. Często patrzymy tylko na efekt estetyczny, a niekoniecznie – ekonomiczny. Nie musisz robić z ogrodu dżungli, wystarczy, że o kilka centymetrów podniesiesz nóż w swojej kosiarce
• podlewaj rośliny rano lub wieczorem – nigdy w środku dnia, zwłaszcza wtedy, kiedy na zewnątrz jest palące słońce. W nieodpowiednich warunkach woda szybko wyparuje, a Twoja praca pójdzie na marne, podobnie zresztą jak woda. Najlepiej podlewać trawę i rośliny wcześnie rano, lub wieczorem, nawet po zachodzie słońca
• unikaj mycia samochodu wężem ogrodowym – wlej do wiadra wodę i w ten sposób usuń brud ze swojego auta. Pamiętaj też, by unikać stosowania chemicznych środków, które trafiają później do gleby i zanieczyszczają wody gruntowe. Najlepiej też korzystać z ekologicznych myjni samochodowych

Naucz dzieci dobrych nawyków

Warto uczyć dzieci, jak oszczędzać wodę

Zgodnie z powiedzeniem – czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość trąci. Warto dzieciom zatem przekazywać od małego dobre nawyki. Pamiętaj, że do dzieci najlepiej trafiają łatwe przekazy. Możesz na przykład powiedzieć, że mycie ząbków z odkręconym kranem sprawi, że za kilka lat jakieś dziecko nie będzie miało co pić. Albo cokolwiek innego. Jesteś rodzicem? Najlepiej wiesz, co przemawia do Twojego dziecka. 

Czasami jest nam naprawdę trudno wyeliminować ze swojego życia pewne nawyki. Potrafią się one zakorzeniać. A często po prostu bywa tak, że jeszcze kilka lat temu nikt tak głośno nie mówił, że wkrótce może nam brakować wody. Nie mieliśmy tej świadomości, więc nie zwracaliśmy na to uwagi. Nie robili też tego nasi rodzice. My nie tylko możemy to zmienić, ale nawet jesteśmy zobowiązani.

3 fakty o wodzie, o których mogłeś nie słyszeć

1. 2 miliardy ludzi na kuli ziemskiej nie ma dostępu do czystej wody pitnej – są to najnowsze dane Organizacji Narodów Zjednoczonych. Co ciekawe, z problemem boryka się nie tylko Afryka, ale też część mieszkańców Europy. Jeśli nie będziemy reagować, liczba ta może szybko ulec zwiększeniu 
2. Woda jest wykorzystywana do produkcji wszystkiego – wielu z nas nie ma nawet świadomości, że wodę stosuje się do produkcji wszystkiego, co nas otacza. Kupujesz jedzenie, ubrania, sprzęty domowe – do wszystkiego, co masz pod ręką, zużyto setki litrów wody. Rób zatem zakupy rozważnie
3. 69 procent wody słodkiej znajduje się w lodowcach – na świecie woda słodka stanowi zaledwie 2,5 procenta całych zasobów. A 69 procent z tych zasobów zamrożona jest w lodowcach. Czasami możesz napotkać w sklepie butelkę z wodą właśnie z lodowca. Na powszechną skalę jednak nie jest ona jeszcze wykorzystywana

Jak oszczędzać wodę – podsumowanie

Czasami można odnieść wrażenie, że przyzwyczailiśmy się do beztroskiego życia w kontekście naszego podejścia do natury. Skala problemów, które dotykają naszą planetę, powiększa się. Ziemia bije na alarm i wciąż nie jest za późno, by go usłyszeć i pospieszyć z ratunkiem. Wystarczy zacząć od małych kroków. Jeśli każdy dołoży swoją cegiełkę, zamieni się to w pospolite ruszenie. 

Jeśli wprowadziłbyś w życie wszystkie zmiany, o których piszemy w tym materiale, zaoszczędziłbyś nawet kilkaset litrów wody dziennie. Wyobraź sobie teraz, że tak robią wszyscy. I jak zawsze kończymy tym samym przesłaniem – pamiętaj, że duże zmiany zaczynają się od małych rzeczy. To jednostka decyduje o powodzeniu grupy.