Według najnowszych statystyk, ponad 80 procent dorosłych Polaków pije kawę codziennie. My, jako Eco Friendly, odpowiemy sobie na ważne pytanie – czy kawa jest zdrowa. Przeanalizujemy najnowsze badania, sprawdzimy zalety picia kawy, ale też i minusy. Zastanowimy się również, po które produkty konkretnie sięgać.
Czy kawa jest zdrowa. Co mówią badania – plusy picia kawy
Na samym początku rzućmy trochę „mięsa”, czyli konkretów. Z bardzo ciekawymi zagadnieniami dotyczącymi zdrowotnych aspektów picia kawy przychodzi Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej, gdzie dr n. med. Agnieszka Jarosz wskazuje na wiele zalet regularnego picia kawy. Czego one dotyczą?
- 🍀 Serce i naczynia krwionośne – regularne picie kawy nie zwiększa ryzyka nadciśnienia, a może je nawet je obniżać. Ważne jednak, by poznać swoją tolerancję na kofeinę, a ta jest uwarunkowana często genetycznie. Co ciekawe, stwierdzono również, że podwyższone ciśnienie tętnicze przy sporadycznym spożywaniu kawy, nie ma miejsca, gdy spożywa się ją regularnie
- 🍀 Układ pokarmowy – udowodniono, że kawa przyspiesza trawienie, ale za to może nasilać refluks i dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Gdy tak się dzieje, warto ograniczyć kawę i inne produkty jak np. alkohol, czekolada czy cytrusy
- 🍀 Składniki mineralne – umiarkowane picie kawy, czyli dwie filiżanki dziennie, nie wypłukują z organizmu magnezu i wapnia, jednak gdy sięgasz po więcej filiżanek, warto pomyśleć o odpowiedniej suplementacji
- 🍀 Wątroba i pęcherzyk żółciowy – udowodniono, że regularne picie kawy zmniejsza ryzyko kamicy pęcherzyka żółciowego, a także marskości wątroby czy nawet raka wątroby
- 🍀 Cukrzyca – w kawie zawarte są flawonoidy, a te wykazują silne właściwości antyoksydacyjne, a także zmniejszają wchłanianie glukozy. A zatem zmniejsza się też ryzyko cukrzycy typu 2
- 🍀 To nie kawa szkodzi – a dodatki, ciasteczka, paluszki, czekolada i oczywiście alkohol czy papierosy, częste „puszczanie dymka” do kawy. To wszystko nierzadko całkowicie niweczy fakt, że kawa może być zdrowa
Ryzyka i ograniczenia picia kawy, czyli jej minusy
Całkiem sporo powiedzieliśmy sobie już o zaletach picia kawy. Niestety, są też minusy albo też po prostu pewne ograniczenia. I warto sobie o nich również wspomnieć, żeby uczciwie podjąć temat. Na jakie negatywne aspekty należy zatem zwrócić uwagę podczas regularnego picia kawy? Tutaj przeanalizowaliśmy temat na podstawie wniosków Amerykańskiego Towarzystwa Medycznego, a także specjalistów serwisu o zdrowiu – Verywell Health
- ❌ Pora dnia podczas picia kawy ma znaczenie – kawę najlepiej spożywać do wczesnego popołudnia. Trudno określić dokładną godzinę, bo to zależy, o której chodzisz spać. A jeśli cierpisz na bezsenność albo po prostu masz duże problemy z zasypianiem – kawy po południu lepiej w ogóle nie pij
- ❌ Lepiej mniej i częściej niż więcej i rzadziej – chodzi tutaj o dawkę kofeiny. Ta nie powinna przekraczać jednorazowo 100 mg
- ❌ Praca serca i ciśnienie – jeśli genetycznie masz problemy z tolerancją kofeiny, lepiej ograniczaj picie kawy do minimum. Zwłaszcza jej nieregularne picie, może podnosić ciśnienie i tętno
- ❌ Lęk i pobudzenie – zbyt wysoka dawka kofeiny może prowadzić do pojawiania się lęków czy nadmiernego pobudzenia. Stosuj się zatem do aktualnych zaleceń i najnowszych badań związanych z piciem kawy
- ❌ Kobiety w ciąży powinny ograniczyć spożycie kofeiny – choćby ze względu na to, że w ciąży zmniejsza się metabolizm
- ❌ Kofeina może powodować bóle głowy – nie zdarza się to często, ale jeśli przesadzisz z kofeiną, może to wywołać u Ciebie ból głowy. Obserwuj swój organizm i sygnały, które Ci wysyła
- ❌ Bardzo uważaj, kiedy stosujesz leki – niektóre lekarstwa wręcz są totalnie niewskazane z jednoczesnym piciem kawy. Można tutaj podać kilka przykładów jak choćby antydepresanty, leki na nadciśnienie, cukrzycę, czy też antykoagulanty, czyli leki, które hamują krzepnięcie krwi. Warto zawsze konsultować się w tej kwestii z lekarzem lub farmaceutą
Pora picia kawy ma znaczenie, czyli nowatorskie spojrzenie
W zasadzie niby każdy o tym wie, że nie pije się kawy wieczorami, ale w zasadzie tak naprawdę dlaczego? Czy tylko ze względu na zawartą w niej kofeinę. Z odpowiedzią przychodzi The National Heart, Lung and Blood Institute (Narodowy Instytut Serca, Płuc i Krwi), zlokalizowany w Maryland w Stanach Zjednoczonych.
Długoterminowej analizie poddano ponad 40 tysięcy dorosłych. Okazuje się, że osoby, które wypijały kawę przed południem (między 4 rano a 12 w południe) wykazywały:
- 🍀 16 procent mniejsze ryzyko śmierci z jakiegokolwiek powodu w ciągu 10 lat obserwacji
- 🍀 31 procent mniejsze ryzyko śmierci z powodu chorób układu krążenia w porównaniu z osobami, które w ogóle nie piły kawy
Badacze doszli do jeszcze innych wniosków w tym temacie. Pierwszy, dość oczywisty – poranne picie kawy nie zaburza snu i poziomu melatoniny w organizmie. Drugi, trochę mniej oczywisty – przeciwzapalne działanie kawy jest najsilniejsze rano, kiedy naturalnie poziom stanów zapalnych bywa najwyższy.
Kawa – czy jest zdrowa. Parzenie też ma znaczenie
Nie tylko samo picie kawy ma zdrowotne znaczenie. Okazuje się, że istotny jest również sam sposób jej parzenia. Przede wszystkim mówimy tutaj o filtrowanych (drip, pour-over, Aeropress), a także niefiltrowanych metodach parzenia (French press, turecka kawa, ekspresy bez papierowych filtrów).
Według renomowanego czasopisma medycznego „The European Journal of Preventive Cardiology”, trwające prawie 20 lat badanie, obejmujące grupę ponad 500 000 osób w wieku od 20 do 79 lat, wykazało, że konsumenci kawy filtrowanej mieli nawet o 20 procent niższe ryzyko śmierci z powodu chorób serca. Mało tego, wykazano też 15 procent niższy wskaźnik zgonów ogółem w porównaniu do osób niepijących kawy.
Co ciekawe, badania przeprowadzone w Szwecji pokazują, że kawa z niektórych ekspresów znajdujących się w biurach, zwłaszcza tych z metalowymi filtrami, zawiera więcej diterpenów niż kawa filtrowana, a to z kolei zwiększa ryzyko podniesienia LDL, zwanego „złym cholesterolem”.
I kolejne ciekawe wnioski wynikające z tych badań. Otóż okazuje się, że zamiana trzech filiżanek „biurowej” kawy dziennie na kawę filtrowaną mogłaby w ciągu pięciu lat obniżyć ryzyko chorób sercowo-naczyniowych o około 13 procent.
Mit organicznej kawy. Nie każda kawa eko jest zdrowa
Jako eksperci Eco Friendly zawsze skupiamy się przede wszystkim na ekologicznych aspektach spożywanych produktów. Badania organizacji nonprofit Clean Label Project wykazało, że rodzaj opakowania, stopień palenia i pochodzenie ziaren mają istotny wpływ na ilość zanieczyszczeń chemicznych w kawie.
Co zaskakujące, wszystkie przebadane próbki kawy organicznej zawierały AMPA, produkt uboczny glifosatu, w stężeniu o 5 procent wyższym niż w kawie konwencjonalnej. Do najbezpieczniejszych opcji zaliczały się ziarna kawy pochodzące z Afryki, ciemno palone oraz kilka powszechnie dostępnych marek, które otrzymały nagrodę Purity Award przyznawaną przez Clean Label Project.
Czy to oznacza, że kawa organiczna jest niezdrowa? Bynajmniej. W przypadku kawy warto zwracać uwagę przede wszystkim na kraj pochodzenia, metodę obróbki czy też dodatkowe certyfikaty a nie polegać wyłącznie na organicznym znaku. Szerzej na temat różnych kaw, również tych które polecamy, piszemy w artykule o Przyjaciołach Kawy.
Kawa a wątroba – nie tylko kofeina ma znaczenie
Przede wszystkim, kawa to nie tylko źródło kofeiny. W ochronie wątroby istotne są także inne bioaktywne związki. Jak podaje The National Institutes of Health (Narodowy Instytut Zdrowia) w Stanach Zjednoczonych, analizy badań wskazują jednoznacznie, że regularne picie kawy obniża ryzyko rozwoju stłuszczenia wątroby o około 23 procent.
Podobne wnioski płyną w przypadku marskości wątroby. Osoby pijące regularnie kawę miały o około 34 procent niższe ryzyko pojawienia się choroby.
Bogactwo kawy to ponad 1000 związków o różnych metodach działania. Takie substancje jak polifenole, diterpeny czy melanoidyny wykazują działanie antyoksydacyjne, przeciwzapalne, hamują stres oksydacyjny, a także chronią przed nowotworami wątroby.
Oczywiście po raz kolejny pamiętać trzeba o tym, że wszystko ma swój umiar. Nadmierne spożycie kawy może też mieć negatywny wpływ na wątrobę. Jednak przy zachowaniu odpowiedniej ilości kawy dostarczanej do Twojego organizmu w trakcie dnia, te aspekty prozdrowotne są jak najbardziej widoczne.
Czy kawa jest zdrowa. Rzut oka na genetykę i metabolizm
Reakcja Twojego organizmu na picie kawy w dużej mierze zależy od genów. Według ekspertów The American Medical Association (Amerykańskie Stowarzyszenie Medyczne), kofeina szybciej metabolizowana przez jednych i znacznie wolniej przez innych powoduje ogromne różnice w działaniu. Od pobudzenia, przez wpływ na rytm serca, aż po sen i ciśnienie, mimo że wszyscy pijemy tę samą dawkę.
Enzym kluczowy dla metabolizmu kofeiny, CYP1A2, jest kodowany genetycznie. Osoby z „szybkim” wariantem usuwają kofeinę z organizmu w około 1,5 godziny, podczas gdy inni mogą potrzebować nawet do 9 godzin. Naukowe badania wykazały, że genetyczne różnice w CYP1A2, AHR (receptor węglowodorów arylowych) i ADORA2A (gen kodujący białko) wpływają na to, ile kawa znaczy dla zdrowia. Od ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, po uzależnienie i reakcje lękowe. Na przykład osoba wolniej metabolizująca kofeinę, pijąca powyżej czterech filiżanek dziennie, może mieć wyższe ryzyko zawału niż ta pijąca umiarkowanie.
W uproszczeniu zatem, kawa może być zdrowa, ale jej działanie zależy od Twojej genetyki. Zrozumienie, jak szybko Twój organizm metabolizuje kofeinę, pomaga dobrać idealną ilość i porę, by maksymalnie wykorzystać korzyści i uniknąć negatywnych skutków.
Kawa – codzienny rytuał sposobem na relaks
Nie da się pominąć jeszcze jednego istotnego elementu zdrowotnego, który wprowadza picie kawy do naszego życia. To dla wielu osób forma relaksu i spędzania choć kilkunastu minut w oderwania od rzeczywistości, czy obowiązków.
Oczywiście wiele osób zaprzeczy temu. Wielu z nas pije kawę po prostu w biegu, w pracy, w domu, wśród dzieci. I ciężko wówczas mówić o takiej formie relaksu. Niemniej jednak picie kawy może być dla Ciebie też codziennym rytuałem, który pozwoli Ci choćby na moment zwolnić i się zastanowić. Albo też i nie myśleć o niczym.
Na pewno wśród Czytelników Eco Friendly trafiają się typowi kawosze, którzy kawę po prostu kochają. Szukają często nowych smaków i inspiracji. Takie doznania też potrafią wywoływać pozytywne skutki w Twoim życiu.
Jako Eco Friendly szczególnie polecamy zapoznać się z produktami dostępnymi w sklepie Przyjaciół Kawy, gdzie znajdziesz wiele bardzo wysokiej jakości produktów, które zdecydowanie wpisują się w naszą ideę eco friendly. A ponadto jeszcze warto rzucić okiem na kod rabatowy na kawy, ekspresy i wiele innych akcesoriów, które mogę pozytywnie wpłynąć na Twoje zdrowie i codzienne rytuały.
Czy kawa jest zdrowa. Chodzi o równowagę
Całkiem sporo w tym artykule mówiliśmy o badaniach naukowych, które mówią jasno – picie kawy może być zdrowe. Podstawą wszystkiego jest równowaga. Udowodniono, że picie dwóch filiżanek kawy dziennie, w dawce nie przekraczającej 100 mg w jednym napoju, może mieć wręcz prozdrowotne skutki.
Istotne jest też to, by znać swoją tolerancję genetyczną na kofeinę. Nawet bez większych badań da się rozpoznać sygnały, które wysyła Ci ciało. Jeśli wieczorami masz problemy z zasypianiem, cierpisz na bezsenność, z którą notabene można skutecznie walczyć, odczuwasz niepokój czy lęki, picie kawy powinieneś ograniczyć do minimum. A już na pewno nie powinieneś jej pić w godzinach popołudniowych.
Twoja wątroba też może być Ci wdzięczna za wypicie dwóch filiżanek kawy dziennie. Pamiętaj jednak o jakości parzonej kawy. Nie każda kawa eco, jest rzeczywiście ekologiczna. Wybieraj produkty zawsze ze sprawdzonych źródeł.
FAQ – najczęściej zadawane pytania o kawę
Czy kawa jest zdrowa?
W umiarkowanych ilościach (najlepiej dwie filiżanki dziennie) kawa może zmniejszać ryzyko chorób serca, cukrzycy typu 2 czy chorób wątroby. Klucz tkwi w tym, by nie przesadzać i pamiętać, że każdy reaguje na kofeinę inaczej
Kiedy najlepiej pić kawę?
Najlepiej po 9 rano, kiedy naturalny poziom kortyzolu spada. Picie jej tuż po przebudzeniu lub późnym wieczorem może zaburzać rytm dobowy i sen
Czy sposób parzenia ma znaczenie?
Tak. Kawa filtrowana (np. z ekspresu przelewowego) zawiera mniej diterpenów, które mogą podnosić cholesterol. Z kolei espresso czy kawa gotowana mają ich więcej, więc warto zachować umiar
Czy kawa ekologiczna jest zawsze zdrowsza?
Nie zawsze. Certyfikat eko oznacza m. in. brak chemicznych pestycydów, ale nie chroni przed naturalnymi zagrożeniami, np. pleśnią czy zanieczyszczeniem metalami ciężkimi
Z których krajów kawa jest najbezpieczniejsza?
Najczęściej wskazuje się na ziarna z Ameryki Środkowej i Południowej (np. Kolumbia, Kostaryka), gdzie normy jakości są wysokie, ale też i z części krajów Afryki, jak np. Etiopia
Czy kawa szkodzi wątrobie?
Wręcz przeciwnie – regularne picie kawy (na przykład dwie filiżanki dziennie) wiąże się z mniejszym ryzykiem marskości i raka wątroby. Nie chodzi tylko o kofeinę, ale też o działanie antyoksydantów i innych bioaktywnych związków
Dlaczego jedni mogą pić kawę wieczorem i spać spokojnie, a inni nie?
To kwestia genetyki. Osoby szybko metabolizujące kofeinę „czyszczą” organizm nawet w 1,5 godziny, a innym zajmuje to 8-9 godzin. Dlatego u niektórych kawa wypita po godzinie 15 może zaburzyć sen
